علت گرانی گوشت این روزها چیست؟
بررسی دلایل گرانی گوشت و مشکلات زنجیره تامین خوراک دام در ایران، از خشکسالی و چالشهای ارزی تا نابسامانی سامانه بازارگاه و واسطههای قیمتی.
گوشت نزدیک به ۵۰۰ هزار تومان گران شد/ چرا گرانی گوشت قرمز متوقف نمیشود؟
واردکنندگان گوشت که با دلار ۷۰ هزار تومانی این کالا را وارد میکنند، نقشداشتن در گرانی گوشت را قبول ندارند. دامداران نیز که نهاده مورد نیاز آنها با دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی وارد میشود، نهتنها نقش در گرانی را انکار میکنند بلکه معتقدند بهدلیل وضعیت نامساعد توزیع نهاده و سهم بالای بازار سیاه در تامین خوراک دام به یکی از قربانیان این بازار تبدیل شدهاند.
محمدحسین کشاورزی، کارشناس اقتصادی، ریشه اصلی این افزایش قیمت را در نهادههای دامی میداند و تأکید میکند که زنجیره تأمین خوراک دام در ۲ سطح تأمین و عرضه با مشکلات ساختاری روبهروست. او توضیح میدهد که کشور بهدلیل خشکسالی، قادر به تولید کافی نهادههای دامی نیست و ناگزیر به واردات است؛ اما تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی با تأخیر انجام میشود و واردکنندگان برای دریافت آن در صف انتظار میمانند. این تأخیر باعث میشود نهادهها دیرتر بهدست دامداران برسد و هزینه تولید گوشت افزایش یابد.
دامداران ماههاست که از کمبود نهادههای دامی به نرخ دولتی گلایه دارند. کشاورزی میگوید: سامانه بازارگاه که با هدف حذف دلالها راهاندازی شد، اکنون به محل تقاطع منافع برخی شرکتهای توزیعکننده تبدیل شده است. این شرکتها نهادهها را یکجا میخرند و با قیمتهای دلخواه عرضه میکنند و حتی با دامداران ارتباط گرفته و نرخهایی بالاتر از قیمت مصوب برای تحویل خوراک تعیین میکنند.
فاصله قیمتی میان هر کیلو دام زنده تا گوشت عرضهشده به بازار ناشی از حضور واسطهها و نبود نظام مؤثر حمایتی است. دولت میتواند بخشی از هزینه عرضه گوشت داخلی را با یارانه پوشش دهد و همانطور که برای گوشت وارداتی با ارز ترجیحی اقدام میکند، برای تقویت تولیدکننده داخلی وارد عمل شود.
کشاورزی با اشاره به افزایش هزینههای خوراک دام میگوید: کاه که سال گذشته کیلویی ۳هزار تومان بود، اکنون به ۱۵هزار تومان رسیده و یونجه نیز از ۱۰هزار تومان به ۳۰هزار تومان افزایش یافته است. همچنین شیوع بیماریهایی مانند تببرفکی برخی دامداران را ناچار به کشتار اضطراری دام کرده که این موضوع بر عرضه و قیمت تأثیر میگذارد.
تداوم خشکسالی، تنگنای ارزی دولت و تمرکز بر حذف ارز ترجیحی، سوخت لازم برای جهش قیمتها در ماههای آتی را فراهم میکند. کشاورزی هشدار میدهد که اگر وضعیت تأمین نهادهها، کنترل سامانه بازارگاه و سیاست حمایتی دولت اصلاح نشود، نهتنها در بازار گوشت، بلکه در کل بخش دامپروری با بحران شدیدتری مواجه خواهیم شد.
