منافع و مضرات لواشک و آلوچه: بررسی علمی از زبان متخصص تغذیه

آیا لواشک و آلوچه مفیدند یا مضر؟ گفتگوی اختصاصی با دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه، درباره خواص، مضرات و کالری این خوراکی‌های محبوب.

اگر شما هم جزو طرفداران لواشک، آلوچه و قره‌قروت هستید، پیشنهاد می‌کنم گفتگوی هفته‌نامه سلامت با دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دانشیار انستیتو تحقیقات تغذیه ایران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را درباره این خوراکی‌های ترش و وسوسه‌برانگیز بخوانید.

لواشک و آلوچه: خوب یا بد؟

آلوچه و لواشک جزو خوراکی‌های خوب و مفیدند یا بد و مضر؟ دکتر نیستانی معتقدند که در دنیای تغذیه، خوب و بد مطلق نداریم. گاهی خواصی برای بدترین خوراکی‌ها هم کشف می‌شود و گاهی از برخی مضرات خوراکی‌های خوب نام برده می‌شود. بنابراین، آلوچه و لواشک نه کاملاً خوب هستند و نه مطلقاً بد.

خواص و فواید لواشک و آلوچه

بسیاری از خواص میوه‌ها مانند فیبر و رنگدانه‌های آنتی‌اکسیدانی در لواشک میوه‌ها نیز وجود دارد. جالب است بدانید که املاح میوه‌ای که به صورت لواشک یا آلوچه درمی‌آید، نه تنها کم نمی‌شود، بلکه با جوشاندن، تغلیظ و خشک کردن، افزایش هم می‌یابد. از طرف دیگر، لواشک و آلوچه می‌توانند گزینه‌ای مناسب برای افرادی باشند که نمی‌توانند میوه تازه را هر روز با خود به محل کار ببرند و به راحتی می‌توانند برگه‌های خشک آلو، هلو، زردآلو یا لواشک را به همراه داشته باشند.

آیا لواشک تمام مواد مغذی میوه را دارد؟

خیر، کاملاً اینطور نیست. بسیاری از میوه‌ها و سبزی‌ها منبع خوبی برای دریافت ویتامین C هستند که بخش زیادی از این ویتامین، طی فرآیند خرد و خشک کردن، تخریب و از بین می‌رود. به عنوان نمونه، در هر ۱۰۰ گرم سیب، ۶.۴ میلی‌گرم ویتامین C وجود دارد که این میزان وقتی سیب خشک می‌شود یا به صورت لواشک در می‌آید، به ۳.۸ میلی‌گرم می‌رسد. به طور کلی، ۱۰۰ گرم از میوه تازه، حاوی مقادیر بالایی از آب است که با جوشاندن و تبدیل آن به لواشک، آب میوه کم می‌شود و مقدار ویتامین C لواشک میوه‌ها از خود میوه تازه کمتر است.

مضرات مصرف مکرر لواشک و آلوچه

بزرگ‌ترین ضرر آلوچه یا میوه‌هایی که به لواشک تبدیل می‌شوند، اسیدیته بالای آن‌ها است. بچه‌ها معمولاً عادت دارند لواشک یا آلوچه را کنار دهانشان بگذارند و آن‌ها را به آرامی بمکند. از آنجا که اسیدیته این خوراکی‌ها بالا است، این کار باعث فرسایش سطح مینای دندان در درازمدت می‌شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود که بعد از خوردن این خوراکی‌ها حتماً کمی آب بنوشید. به علاوه، برخی از افراد مشکل افزایش ترشح اسید معده دارند که با مصرف زیاد خوراکی‌های ترش، این مشکل در آن‌ها شدت پیدا می‌کند.

لواشک و لاغری: یک باور غلط!

بعضی‌ها لواشک، آلوچه و قره‌قروت را برای هضم سریع‌تر غذاهای چرب و به امید لاغر شدن می‌خورند. دکتر نیستانی تاکید می‌کنند که این باور به هیچ وجه درست نیست! لواشک و آلوچه کسی را لاغر نمی‌کند. برعکس، با خوردن این خوراکی‌ها همان‌طور که گفته شد، ترشح اسید معده بیشتر و در نتیجه غذا بهتر هضم می‌شود. هر چقدر هضم غذا بهتر باشد، جذب آن توسط بدن هم بیشتر می‌شود. به همین دلیل، متخصصان تغذیه گاهی اوقات به کسانی که اضافه وزن دارند، قرص‌هایی می‌دهند که چربی غذا در بدن آن‌ها جذب نشود. بنابراین، برخلاف نظر عامه مردم، خوردن لواشک و این قبیل خوراکی‌ها قدرت هضم را افزایش می‌دهد و هضم بهتر با جذب بهتر و در نتیجه بالا رفتن وزن در افراد همراه است.

کالری لواشک و قره‌قروت: آیا چاق‌کننده هستند؟

این درست نیست که می‌گویند خوراکی‌های ترش مانند قره‌قروت یا لواشک کالری ندارند و می‌توان بدون نگرانی از چاق شدن، آن‌ها را خورد. دکتر نیستانی توضیح می‌دهند که درست است که میوه‌های خشک و حتی لواشک‌هایی که به صورت بهداشتی و سالم تهیه می‌شوند، می‌توانند یک میان‌وعده خوب برای همه افراد باشند، اما این خوراکی‌ها در مقایسه با میوه‌های تازه معادل خودشان، کالری بیشتری دارند و مصرف بی‌رویه‌شان می‌تواند باعث چاقی شود. این نکته باید در مورد کودکان یا کسانی که اضافه وزن دارند، مورد توجه قرار گیرد.

قره‌قروت و پوکی استخوان: باورها و واقعیت‌ها

گفته می‌شود قره‌قروت کلسیم فراوانی دارد و مصرف به اندازه‌اش برای پیشگیری از پوکی استخوان مفید است. دکتر نیستانی این باور را تا حدودی درست می‌دانند که قره‌قروت منبع خوبی برای کلسیم محسوب می‌شود. اما اسیدیته این خوراکی مفید، از لواشک هم بیشتر است و مصرفش می‌تواند همان آثار مخرب را روی دندان‌ها بگذارد. ضمن اینکه افزودن نمک فراوان به قره‌قروت باعث بالا رفتن سدیم خون می‌شود و در نتیجه ابتلا به بیماری‌هایی مانند پرفشاری خون یا افزایش دفع کلیوی کلسیم شدت می‌یابد.

به همین دلیل به همه افراد توصیه می‌شود که اگر می‌توانند محصولات لبنی مانند ماست یا شیر را جایگزین مصرف قره‌قروت کنند و تنها گاهی اوقات از آن به عنوان چاشنی غذا یا نوعی تنقلات استفاده کنند. اما اینکه مصرف قره‌قروت از ابتلا به پوکی‌استخوان پیشگیری می‌کند، فقط در حد یک ادعا است و اثر آن در درازمدت روی پوکی‌استخوان به هیچ عنوان تحت آزمایش‌های علمی قرار نگرفته است. پس، قره‌قروت اگر بدون نمک تهیه شده باشد، می‌تواند بخشی از نیاز روزانه ما به کلسیم را تامین کند اما تاثیر چندانی در پیشگیری از پوکی استخوان ندارد و اگر فردی مشکلی نداشته باشد، بهتر است کلسیم روزانه‌اش را از طریق مصرف ۲ لیوان شیر یا ماست تامین کند و با خوردن قره‌قروت شور، میزان سدیم خونش را بالا نبرد.

**مصاحبه کننده:** ندا احمدلو